Depressie – extra informatie
Extra informatie voor patiënten
- Artikel | Hoeveel moet je bewegen volgens de beweegrichtlijnen?
- Artikel | Sporten en bewegen is goed voor de psychische gezondheid, maar maatwerk is nodig
- Artikel | Rol van bewegen bij depressie
- Artikel | Sporten helpt tegen depressie
- Informatie van Sportzorg
- Hersenstichting: wat is een depressie?
- Deel je ervaring
- Bewegen als je weinig te besteden hebt
- Vind een sport in jouw buurt via Uniek Sporten
Extra informatie voor professionals
Mechanisme: hoe werkt het bewegen?
De volgende mechanismen spelen een rol bij de positieve effecten van bewegen op depressieve klachten:
- Het ontstaan van nieuwe verbindingen tussen zenuwcellen: dit wordt de toename van neuroplasticiteit genoemd. Dit komt onder andere door hogere concentraties van de zenuwstimulerende stof brain-derived neurotrophic factor (BDNF);
- Minder ontstekingsreacties: afname van proinflammatoire stoffen zoals IL-6 en TNF-alfa en toename van de anti-inflammatoire stof IL-10 in het bloed;
- Minder DNA- en celschade in de hersenen door afname van oxidatieve stress door schadelijke zuurstofradicalen;
- Betere regulering van de stressreactie: wordt veroorzaakt door verminderde gevoeligheid van de hypothalamus-hypofyse-bijnier-as (HPA-as) voor het stresshormoon cortisol. De HPA-as reguleert de fysiologische stressreactie;
- Verhoogd niveau van dopamine, endorfine en serotonine;
- Depressieve mensen piekeren vaak veel, sporten kan hen afleiden van depressieve gevoelens. Bij fysieke activiteit boven een bepaald niveau komt een verhoogde concentratie endorfines vrij. Endorfines gaan pijnprikkels tegen en geven een plezierig gevoel.
Contra-indicaties en waarschuwingen
Er zijn geen contra-indicaties bekend.
Aanbevelingen voor bewegen met een depressie
Vanuit de wetenschap komt geen aangetoonde duur, intensiteit of frequentie van sporten of bewegen naar voren die specifiek geldt voor patiënten met depressie. Voor mensen met depressie kunnen daarom de algemene beweegrichtlijnen aangehouden worden.
Alle vormen van beweging hebben een positief effect op de mate van depressie, maar weerstandstraining blijkt het meest effectief. Weerstandstraining bevat spierkrachtoefeningen tegen weerstand in. Voorbeelden van weerstand zijn losse gewichten (dumbells), fitnessapparaten, elastieken banden of een kettlebell. Deze oefeningen kunnen bijvoorbeeld uitgevoerd worden in een sportschool onder begeleiding van een fitnessinstructeur of zelfstandig thuis.
Ten slotte is het voor patiënten met een depressie is van belang om op zoek te gaan naar een vorm van bewegen die het plezier in bewegen stimuleert. Dit is afhankelijk van de persoonlijke voorkeuren van de patiënt. Het kan een teamsport of groepsactiviteit zijn, of juist individueel trainen voor een wandel- of hardloopevenement.
Bronnen
- Hu MX, Turner D, Generaal E, Bos D, Ikram MK, Ikram MA, et al. Exercise interventions for the prevention of depression: a systematic review of meta-analyses. BMC public health 2020; 20(1): 1-11.
- Hu S, Tucker L, Wu C, Yang L. Beneficial effects of exercise on depression and anxiety during the Covid-19 pandemic: a narrative review. Frontiers in psychiatry 2020; 11: 1217.
- Kandola A, Ashdown-Franks G, Hendrikse J, Sabiston CM, Stubbs B. Physical activity and depression: Towards understanding the antidepressant mechanisms of physical activity. Neuroscience & Biobehavioral Reviews 2019; 107: 525-39.
- Pearce M, Garcia L, Abbas A, Strain T, Schuch FB, Golubic R, et al. Association between physical activity and risk of depression: a systematic review and meta-analysis. JAMA psychiatry 2022.
- Pedersen BK, Saltin B. Exercise as medicine–evidence for prescribing exercise as therapy in 26 different chronic diseases. Scandinavian journal of medicine & science in sports 2015; 25: 1-72.
- Schuch FB, Vancampfort D. Physical activity, exercise, and mental disorders: it is time to move on. Trends in Psychiatry and Psychotherapy 2021; 43: 177-84.
- Schuch FB, Vancampfort D, Firth J, Rosenbaum S, Ward PB, Silva ES, et al. Physical activity and incident depression: a meta-analysis of prospective cohort studies. American Journal of Psychiatry 2018: 175(7): 631-648.
- Singh B, Olds T, Curtis R, Dumuid D, Virgara R, Watson A, et al. Effectiveness of physical activity interventions for improving depression, anxiety and distress: an overview of systematic reviews. British Journal of Sports Medicine 2023.
- Stubbs B, Vancampfort D, Hallgren M, Firth J, Veronese N, Solmi M, Brand S, Cordes J, Malchow B, Gerber M, Schmitt A. EPA guidance on physical activity as a treatment for severe mental illness: a meta-review of the evidence and Position Statement from the European Psychiatric Association (EPA), supported by the International Organization of Physical Therapists in Mental Health (IOPTMH).
- Wegner M, Amatriain-Fernández S, Kaulitzky A, Murillo-Rodriguez E, Machado S, Budde H. Systematic review of meta-analyses: Exercise effects on depression in children and adolescents. Frontiers in psychiatry 2020; 11: 81.
- European Psychiatry 2018; 54: 124-44.
- World Health Organization (WHO). WHO guidelines on physical activity and sedentary behaviour 2020. Beschikbaar via: https://www.who.int/publications/i/item/9789240015128. Geraadpleegd op 3 oktober 2023.