Diabetes type 2 – extra informatie
Extra informatie voor patiënten
- Artikel | Hoeveel moet je bewegen volgens de beweegrichtlijnen?
- Artikel | Diabetes type 2 voorkomen? Bewegen helpt
- Sporten en bewegen met diabetes
- Informatie over Nationale Diabetes Challenge
- Informatie vanuit Bas van de Goor Foundation
- Informatie vanuit het Voedingscentrum
- Ik heb diabetes en wil gaan sporten/bewegen
- Bewegen als je weinig te besteden hebt
- Vind een sport in jouw buurt via Uniek Sporten
Extra informatie voor professionals
- Beweegrichtlijnentest
- NHG-Richtlijn Diabetes mellitus type II
- Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF) Standaard Beweeginterventie diabetes mellitus type 2
- Module Bewegen voor mensen met (een hoog risico op) diabetes type 2 van de Nederlandse Diabetes Federatie
- Sport- en beweegadviezen door het American College of Sports Medicine. Op basis van deze publicatie is een factsheet ontwikkeld met 6 tips voor oefeningen voor mensen met diabetes type 2
Mechanisme: hoe werkt het bewegen?
Bewegen zorgt ervoor dat de insuline gevoeligheid toeneemt en dat het triacylglycerolniveau afneemt. Het neuro-endocriene systeem is het systeem dat de afgifte van hormonen reguleert en speelt een belangrijke rol in de glucoseregulatie tijdens beweging. Zodra de spiermassa toeneemt, stijgt de opname van glucose. Dit zorgt ervoor dat spieren minder afhankelijk zijn van insuline of medicatie. Daarnaast zorgt bewegen ervoor dat de vetverbranding toeneemt, dat weer een positief effect heeft op het gewicht van een patiënt.
Algemene waarschuwingen
- Activiteiten waarbij een hypo kan leiden tot levensgevaarlijke situaties kunnen beter vermeden worden. Bijvoorbeeld: diepzeeduiken, bergbeklimmen, parachutespringen, surfen, auto-, motor- en vliegsporten en alleen zwemmen, kanoën of roeien;
- Bij complicaties als oog- of nierafwijkingen, slagadervernauwing of neuropathie overleggen met de behandelend arts, voordat er wordt besloten mee te doen aan activiteiten;
- Adviseer bij gebruik van insuline of sulfonylureum (SU) om druivensuiker bij de hand te houden tijdens het bewegen, ter voorkoming van een hypo of voor het herstel daarvan.
Contra-indicaties voor het starten van inspanning
- Aanwezigheid van ziekte of infectie;
- Bloedglucosewaarden van 16 mmol/l of hoger. Door de te hoge bloedglucosewaarde die is veroorzaakt door een insulinetekort, kan de patiënt in een coma raken. In dit geval moet eerst de bloedglucose-instelling worden verbeterd;
- Bloedglucosewaarden van 5 mmol/l of lager, omdat dan het risico van het ontstaan van een te laag bloedglucosegehalte groot is. In dit geval moet eerst de koolhydraatvoorraad worden aangevuld;
- (Niet-genezende) wondjes aan de voeten. Hierbij moet het voetulcus eerst behandeld worden.
Contra-indicaties tijdens inspanning
- Pijn op borst;
- Pompfunctiestoornissen die zich uiten in kortademigheid en moeheid (abnormale vermoeidheid in verhouding tot de geleverde inspanning);
- Hartritmestoornissen:
- Snelle hartfrequentie, niet evenredig met de geleverde inspanning;
- Onregelmatige hartfrequentie;
- Toename van het aantal ventriculaire extrasystolen;
- Abnormale stijging of daling van de bloeddruk;
- Verschijnselen van algehele malaise, zoals flauwvallen, misselijkheid, bleek wegtrekken en duizeligheid.
Aanbevelingen voor bewegen
Algemeen
Voor volwassenen met diabetes type 2 geldt volgens de World Health Organization (WHO) dat ze, evenals mensen zonder diabetes type 2, bij voorkeur voldoen aan de beweegrichtlijnen. Wat de beweegrichtlijnen inhouden lees je hier.
Specifiek
- Bewegen na de maaltijd: dit heeft verhoudingsgewijs een groot effect op de glykemische regulatie. Intensiever en langer bewegen heeft meer effect dan minder intensief en korter;
- Regelmatig krachttraining: hoge intensiteit krachttraining is effectiever dan laag tot matig intensieve krachttraining voor algemene glucose management;
- Mensen die insuline gebruiken, zouden hun koolhydraatinname kunnen verminderen om zo te voorkomen dat ze tijdens of na een training uitvallen;
- Vaker het zitten onderbreken gedurende de dag door kortdurende beweegactiviteiten verbetert het glucose en insulineniveau na het eten;
- Globaal ziet de opbouw er bij de aerobe training (duurtrainingen) als volgt uit:
- een start met relatief lage intensiteit;
- het vergroten van de duur;
- het verhogen van de intensiteit.
Bronnen
- Blomster JI, Chow CK, Zoungas S, Woodward M, Patel A, Poulter NR, Marre M, Harrap S, Chalmers J, Hillis GS. The influence of physical activity on vascular complications and mortality in patients with type 2 diabetes mellitus. Diabetes, Obesity and Metabolism 2013; 15(11): 1008-12.
- Kanaley JA, Colberg SR, Corcoran MH, Malin SK, Rodriguez NR, Crespo CJ, Kirwan JP, Zierath JR. Exercise/physical activity in individuals with type 2 diabetes: A consensus statement from the American College of Sports Medicine. Medicine and Science in Sports and Exercise 2022.
- KNGF. KNGF Standaard Diabetes mellitus type 2 2009. Beschikbaar via: https://www.kngf.nl/kennisplatform/beweeginterventies/diabetes-mellitus-type-2. Geraadpleegd op 12 oktober 2023.
- Kurian J, Nanjundaih RM, & Deo G. Mechanism of physical activity in the prevention and management of type 2 diabetes mellitus: A short review. Journal of Diabetology 2021; 12(3): 257-262.
- Melo LC, Dativo-Medeiros J, Menezes-Silva CE, Barbosa FT, Sousa-Rodrigues CF, Rabelo LA. Physical exercise on inflammatory markers in type 2 diabetes patients: a systematic review of randomized controlled trials. Oxidative medicine and cellular longevity 2017; 19.
- Papataxiarchis E, Panagiotakos DB, Notara V, Kouvari M, Kogias Y, Stravopodis P, Papanagnou G, Zombolos S, Mantas Y, Pitsavos C. Physical activity frequency on the 10-year acute coronary syndrome (ACS) prognosis; the interaction with cardiovascular disease history and diabetes mellitus: the GREECS observational study. Journal of aging and physical activity 2016; 24(4): 624-32.
- Pedersen BK, Saltin B. Exercise as medicine – evidence for prescribing exercise as therapy in 26 different chronic diseases. Scand J Med Sci Sports 2015; 25(3): 1-72.
- Singh B, Olds T, Curtis R, Dumuid D, Virgara R, Watson A, et al. Effectiveness of physical activity interventions for improving depression, anxiety and distress: an overview of systematic reviews. British Journal of Sports Medicine 2023.
- Villafaina S, Collado-Mateo D, Fuentes JP, Merellano-Navarro E, Gusi N. Physical exercise improves heart rate variability in patients with type 2 diabetes: a systematic review. Current diabetes reports 2017; 17(11): 1-8.
- World Health Organization (WHO). WHO guidelines on physical activity and sedentary behaviour 2020. Beschikbaar via: https://www.who.int/publications/i/item/9789240015128. Geraadpleegd op 3 oktober 2023.
- WHO. Physical activity and sedentary behaviour: a brief to support people living with type 2 diabetes 2022. Beschikbaar via: https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/364452/9789240062740-eng.pdf. Geraadpleegd op 26 oktober 2023.
- Yang D, Yang Y, Li Y, Han R. Physical exercise as therapy for type 2 diabetes mellitus: from mechanism to orientation. Annals of nutrition and metabolism 2019; 74(4): 313-21.
- Zhao X, He Q, Zeng Y, Cheng L. Effectiveness of combined exercise in people with type 2 diabetes and concurrent overweight/obesity: a systematic review and meta-analysis. BMJ Open. 2021 Oct 6;11(10):e046252. doi: 10.1136/bmjopen-2020-046252. PMID: 34615674; PMCID: PMC8496382.