Spring naar content

Hoge bloeddruk (Hypertensie) – extra informatie

Extra informatie voor patiënten

Extra informatie voor professionals

Mechanisme: hoe werkt het bewegen? 

De volgende mechanismen spelen een rol bij de positieve effecten van bewegen op een hoge bloeddruk:

  • Dankzij neurohumorale controle (een compensatiemechanisme waarbij het hart, de nieren en de bloedvatwanden betrokken zijn), vermindert de werking van het sympatische zenuwstelsel en neemt de omvang van de vaatholte van de slagader toe. Dit zorgt ervoor dat de vernauwing van bloedvaten en de bloeddruk vermindert.
  • Mensen met een langdurige hoge bloeddruk hebben vaak chronisch lichte ontstekingsreacties in het lichaam. Beweging kan deze ontstekingsreacties onderdrukken, wat verschillende gezondheidsproblemen helpt voorkomen.

Contra-indicaties en waarschuwingen

Mensen met een erg hoge bloeddruk (hoger dan 180/105 mmHg) of mensen die jarenlang niet bewogen hebben, moeten een arts raadplegen voordat ze gaan bewegen. Te intensief beginnen met sporten zonder goede medicatie kan namelijk het risico op een hartaanval of hersenbloeding verhogen. Daarnaast het advies om voorzichtig te zijn met dynamische trainingen met hoge intensiteit of krachttraining met zeer zware gewichten.
Bij de volgende absolute contra-indicaties wordt geadviseerd om de training te stoppen en een cardioloog te raadplegen:

  • Ernstige vermoeidheid of kortademigheid;
  • Verhoogde ademhalingsfrequentie van meer dan 30 per minuut die niet in relatie staat tot de geleverde inspanning;
  • Lage polsdruk (< 10 mmHg).
  • Daling van systolische bloeddruk tijdens inspanning (> 10 mmHg);
  • Toename van ritmestoornissen;
  • Angina pectoris klachten (pijn op borst);
  • Vegetatieve verschijnselen (duizeligheid, misselijkheid).


Bij de volgende relatieve contra-indicaties wordt geadviseerd om eerst een cardioloog te raadplegen voordat de patiënt gaat bewegen: 

  • Toename van de bestaande klachten;
  • Saturatie (zuurstofwaarde) van <90% tijdens inspanning;
  • Sterk ontregelde diabetes mellitus (suikerziekte);
  • Koorts of acute ziekte;
  • Acute systeemziekten (waarbij het afweersysteem het eigen lichaam aanvalt);
  • Recente (<3 maanden) longembolie (bloedprop in een bloedvat van de longen);
  • Tromboflebitis (aderontsteking);
  • Ernstige anemie (bloedarmoede);
  • Acute pericarditis of myocarditis (ontsteking in het hartzakje of de hartspier);
  • Ernstige aortastenose (vernauwing van de aorta) of mitralisklepstenose (vernauwing van de hartklep);
  • Hartklepinsufficiëntie (lekkende hartklep) die een indicatie vormt voor een operatie;
  • Hartinfarct in de drie weken voorafgaand aan de training;
  • Boezemfibrilleren met een hoge kamerrespons in rust (>100/min);
  • >2 kg gewichtstoename binnen enkele dagen;
  • Bij patiënten met ernstig hartfalen (NYHA-IV);
  • Ernstige cognitieve stoornissen (problemen met onder andere geheugen, aandacht en concentratie); 
  • Niet innemen van de voorgeschreven medicatie, zoals bètablokkers.

Aanbevelingen voor bewegen met een hoge bloeddruk

De Federatie Medisch Specialisten raadt mensen met hoge bloeddruk aan om voldoende te bewegen en dus te voldoen aan de algemene beweegrichtlijnen, voor zover haalbaar.

Als het doel is om de bloeddruk te verlagen, wordt vanuit de European Society of Hypertension guidelines 2023 aanbevolen om 5-7 keer in de week 30 minuten per keer matig intensief in te spannen. Verder blijkt uit onderzoek dat aerobe training (duurtraining), krachttraining, intervaltraining met hoge intensiteit en isometrische training effectief zijn in het verminderen van hoge bloeddruk. Uit recent onderzoek (Edwards et al., 2023) blijkt dat isometrische training het meest effectief is voor het verlagen van de bloeddruk in rust. Echter, deze nieuwe inzichten zijn nog niet opgenomen in de richtlijnen. Isometrische training is een vorm van krachttraining waarbij je een statische of stilstaande positie vasthoudt, zonder je te bewegen. Denk hierbij aan planken of wall-sits. 

Bronnen 

Bekijk ook

1 minuut 5 minuten