Artrose – extra informatie
Extra informatie voor patiënten
- Artikel | Hoeveel moet je bewegen volgens de beweegrichtlijnen?
- Tips en adviezen van Artrose Gezond
- ReumaNederland: wat is artrose?
- Wat is artrose en wat kan een fysiotherapeut voor je doen?
- Vind een sport in Reuma.nl
- Bewegen als je weinig te besteden hebt
- Ik heb artrose en sport/beweeg al
- Flyer: Een nieuwe heup of knie: Hoe wordt u lichamelijk weer actief?
Extra informatie voor professionals
Mechanisme: hoe werkt het bewegen?
Beweging stimuleert het kraakbeen om voedingsstoffen op te nemen. Verder worden spieren, pezen en banden rondom het gewricht getraind. Dit zorgt voor meer stevigheid en stabiliteit. Daarnaast verbetert de spierkracht en het uithoudingsvermogen, waardoor patiënten meer kunnen bewegen. Een betere spierkracht zorgt ervoor dat er minder lokale druk of stress uitgeoefend wordt in (een deel van) het gewricht.
Contra-indicaties en waarschuwingen
Raadpleeg een specialist in het geval dat de patiënt één of meerdere van onderstaande symptomen vertoont;
- Warme en gezwollen (rode) gewricht(en)
- Onverklaarbare hevige pijn in een of meerdere gewrichten
- Zwelling in de lies
- Ernstige slotklachten in de knie
- (Hevige) pijn in rust en zwelling (zonder trauma).
In het geval van acute gewrichtsontsteking of verergering van de symptomen, wordt geadviseerd om het gewricht tijdelijk minder te belasten tot de ontsteking voorbij is. Soms is het nodig om tijdelijk een hulpmiddel te gebruiken bij het lopen.
Bij pijn en stijfheid binnen 24 uur na het sporten is het beter om de volgende keer korter en minder intensief te bewegen. Pijn tijdens het opstarten van bewegen mag wel, op voorwaarde dat deze pijn gedurende de activiteit of training afneemt.
Het is belangrijk dat vooral jongeren met artrose, als gevolg van een gewrichtsblessure, sporten vermijden met zware druk op de gewrichten. Ook sporten waarbij onverwachte bewegingen gemaakt moeten worden, zoals racketsporten, zijn niet aan te raden, het risico op blessures is dan groter. Bij knieartrose wordt afgeraden om op de knieën te zitten (stratenmakers houding) vanwege een grote druk op het kniegewricht.
Aanbevelingen voor bewegen met artrose
Algemeen
Bewegen is goed bij de verschillende vormen van artrose. Kies voor activiteiten met een relatief lage gewrichtsbelasting (zoals zwemmen, aqua-aerobics of hydrotherapie), zodat de gewrichten minder belast worden. Voor mensen met artrose wordt geadviseerd om te bewegen volgens de algemene beweegrichtlijnen, hier lees je wat de beweegrichtlijn inhoudt.
Specifiek
Knie- en/of heupartrose:
Voor mensen met knie- of heupartrose zijn fietsen (buiten of op de hometrainer), wandelen, nordic walking, roeien, yoga of de crosstrainer geschikt. Bij beperkte belastbaarheid zijn oefeningen op de stoel en Tai Chi geschikt. Wanneer gewoon fietsen te belastend is, kan een e-bike overwogen worden. Ook wordt geadviseerd om oefeningen te doen die gericht zijn op de grote spiergroepen rondom het knie- en heupgewricht zoals de bovenbeenspieren, bilspieren en kuitspieren. In de oefengids spier- en botversterkende oefeningen vind je diverse voorbeelden. Raadpleeg een fysio- of oefentherapeut voor specifieke oefeningen.
In het geval van een geplande operatie voor een knie- of heupprothese kan het een gunstig effect hebben op het herstelproces om de patiënt zes weken voorafgaand aan de operatie te laten starten met een oefenprogramma (prehabilitatie). Informeer naar de mogelijkheden bij het ziekenhuis waar de operatie zal plaatsvinden.
Handartrose:
Patiënten wordt geadviseerd om twee keer per dag beweeglijkheidsoefeningen te doen voor pols- en handspieren door de handen, polsen en vingers in de verschillende richtingen te bewegen. Bijvoorbeeld het buigen en strekken van de vingers, een vuist maken en weer openen en de pols de verschillende richtingen op bewegen. Bij veel pijn kunnen deze oefeningen uitgevoerd worden in een bak met warm water. Voor specifieke oefeningen kan een fysio- of oefentherapeut geraadpleegd worden.
Meer informatie:
- Richtlijn Federatie Medisch Specialisten: Conservatieve behandeling van artrose in heup of knie
- Koninklijk Nederlands Genootschap Fysiotherapie (KNGF) Richtlijn artrose
Bronnen
- Edge R, Farrah K. Exercise for the management of knee osteoarthritis: a review of clinical effectiveness. Ottawa: Canadian Agency for Drugs and Technologies in Health; 2017.
- Federatie Medisch Specialisten. Conservatieve behandeling van artrose in heup of knie. 2018. Beschikbaar via: https://richtlijnendatabase.nl/richtlijn/artrose_in_heup_of_knie/behandeling_heup-_of_knieartrose.html. Geraadpleegd op 9 september 2023
- Fransen M, McConnell S, Harmer AR, van der Esch M, Simic M, Bennell KL. Exercise for osteoarthritis of the knee: a Cochrane systematic review. British journal of sports medicine 2015; 49(24): 1554-7.
- Goh SL, Persson MS, Stocks J, Hou Y, Lin J, Hall MC, Doherty M, Zhang W. Efficacy and potential determinants of exercise therapy in knee and hip osteoarthritis: a systematic review and meta-analysis. Annals of physical and rehabilitation medicine 2019; 62(5): 356-65.
- Hurley M, Dickson K, Hallett R, Grant R, Hauari H, Walsh N, Stansfield C, Oliver S. Exercise interventions and patient beliefs for people with hip, knee or hip and knee osteoarthritis: a mixed methods review. Cochrane Database of Systematic Reviews; 2018: 4.
- Katz JN, Arant KR, Loeser RF. Diagnosis and Treatment of Hip and Knee Osteoarthritis: A Review. JAMA 2021; 325(6): 568-578.
- Kolasinski SL, Neogi T, Hochberg MC, et al. 2019 American College of Rheumatology/Arthritis Foundation Guideline for the Management of Osteoarthritis of the Hand, Hip, and Knee. Arthritis & rheumatology 2020; 72(2): 220-233.
- Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie. Richtlijn Artrose 2021. Beschikbaar via https://www.kngf.nl/binaries/content/assets/kennisplatform/onbeveiligd/
richtlijnen/atrose-heup-knie/downloads/kngf-richtlijn-artrose-heup-knie-2018.pdf . Geraadpleegd op 09 oktober 2023. - Kraus VB, Sprow K, Powell KE, Buchner D, et al. Effects of Physical Activity in Knee and Hip Osteoarthritis: A Systematic Umbrella Review. Medicine and Science in Sports and Exercise 2019; 51(6): 1324-1339.
- Luan X, Tian X, Zhang H, Huang R, Li N, Chen P, Wang R. Exercise as a prescription for patients with various diseases. Journal of sport and health science 2019; 8(5): 422-41.
- Østerås N, Kjeken I, Smedslund G, Moe RH, Slatkowsky-Christensen B, Uhlig T, Hagen KB. Exercise for Hand Osteoarthritis: A Cochrane Systematic Review. J Rheumatol 2017; 44(12): 1850-1858.